یکی از اصولی که همواره در اجرای سازه‌های بتنی مورد توجه قرار گرفته و تاثیر به سزایی بر استحکام آنها می گذارد، آرماتوربندی است. آرماتوربندی مقاومت کششی سازه را ارتقاء می‌بخشد و آن را در برابر تنش‌های محیطی مستحکم می‌کند. این روش از جمله اساسی‌ترین روش‌ها در ایجاد ساختمان‌های مدرن به شمار می‌آید و سازه را از نظر اصول مهندسی قابل قبول می‌کند.

آرماتوربندی چیست؟

به میلگرد مصرفی در المان‌های بتنی آرماتور گفته می‌شود. آرماتوربندی یکی از مراحل اجرای سازه اسکلت بتنی می‌باشد که موجب اتصال بهینه بین بتن و میلگرد می‌گردد. همانطور که اشاره کردیم، بتن مقاومت فشاری بالایی دارد اما در برابر نیروهای کششی ضعیف عمل می‌کند؛ از این رو تمامی نیروهای کششی در ساختمان به وسیله آرماتورها تحمل می‌شود. آرماتوربندی ساختمان از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل اجرای سازه می‌باشد که بایستی با نهایت دقت انجام گردد.

روش‌های بستن میلگرد با استفاده از سیم مفتول

شکل قرارگیری میلگردها در آرماتوربندی نقش مهمی در بتن ریزی و این که بتن به نقاط مختلف برسد ایفا می کند. هنگام ساخت ستون هایی که در آن ها از میلگرد سایز بزرگ استفاده شده سعی کنید برای آرماتوربندی و قالب فضای بیشتری در نظر بگیرید تا بتن به تمام قسمت ها برسد.

برای قسمت هایی پایین تر در آرماتوربندی باید از عایق استفاده شود تا مانع از رسیدن رطوبت خاک به سازه و تخریب آن شد. قبل از بتن ریزی، آرماتور حتما باید توسط مهندسین چک شود زیرا ممکن است در اثر جا به جایی و یا سایر امور ساخت و ساز سیم مفتول آن پاره شود.

از این رو اگر سیم مفتول میلگردها شل و یا باز شده باید نسبت به بستن مجدد آن اقدام نمود. میلگردهایی که برای آرماتوربندی به کار می روند به دو روش بسته می شوند:

روش ضربدری

در این روش دو میلگرد روی هم قرار گرفته و سیم مفتول به شکل ضربدری در زیر و روی آن ها قرار می گیرد. سپس انتهای دو سر سیم با استفاده از انبردست به یکدیگر پیچ و محکم می گردد. در آخر کار اضافه سیم مفتول به سمت پایین خم می شود تا تیزی نوک آن مشکلی ایجاد ننماید.

روش بستن از کنار

در این روش وقتی میلگردها روی یکدیگر قرار گرفتند، سیم مفتول از زیر میلگرد پایینی رد شده و پس از عبور از کنار میلگرد بالایی بسته می شود. این روش بستن میلگرد روش کرواتی نام دارد و برای آرماتوربندی سقف و فونداسیون ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.

آرماتور بندی در چه سازه‌هایی کاربرد دارد؟

به طور کلی آرماتور بندی در سازه هایی که به صورت بتنی اجرا می شوند کاربرد دارد. تقریباً در اکثر ساختمان ها و سازه هایی مانند پل، تأسیسات، کارگاه های دائمی و … از آرماتور بندی در بدنه سازه استفاده می شود. به همین علت کاربرد وسیعی را در زمینه ی ساختمان و تأسیسات به خود اختصاص داده است. از آرماتور بندی در پی ساختمان، اسکلت، سقف، ستون ها، دال ها و هر قسمتی که بتن به کار رود می توان استفاده کرد. البته باید با نظارت مهندسان خبره و به صورت استاندارد اجرا شود.

مزایای آرماتوربندی

آرماتوربندی از مزایای زیر برخوردار است:

1- مقاومت سازه بتنی با استفاده از آرماتوربندی در برابر عواملی نظیر آتش و رطوبت بالا می رود.

2- بتنی که دارای آرماتور است نیازمند به هزینه نگهداری ندارد.

3- ساخت سازه های بتنی در مقایسه با سازه های فلزی به مهارت کمتری نیاز دارد.

4- یکی از مهم ترین عواملی که مانع از انحراف ساختمان از حالت ابتدایی خود می شود، آرماتوربندی است.

5- با استفاده از آرماتوربندی بتن را می توان به شکل های مختلف درآورد.

6- بتن آرمه در مقایسه با سایر مصالح ساختمانی از قدرت تراکم سازی بالایی برخوردار است.

7- آرماتوربندی نقش مهمی در افزایش مقاومت کششی سازه ایفا می کند.

8- برای ساخت ستون ها، فونداسیون و سدها آرماتوربندی بهترین گزینه برای افزایش مقاومت سازه است.

عیوب آرماتوربندی در سازه بتنی

1- هزینه‌های شکل ‌دهی بتن دارای آرماتور نسبتاً بالاست.

2- انقباض در بتن باعث ترک و کاهش قدرت بتن‌آرمه می‌شود.

3- استحکام کششی بتن ‌آرمه حدود یک دهم استحکام فشاری آن است. سازه های فلزی استحکام کششی بالاتری دارند.

4- استحکام نهایی سازه فقط به بتن ‌آرمه بستگی ندارد و عوامل مختلی چون: مواد سازنده، نحوه ی تولید بتن و سایز دانه های  شن در آن اهمیت دارد.

نکات مهم در آرماتوربندی

1- میلگردهای عرضی خاموت نام دارند و وظیفه آن ها نگهداری آرماتورهای طولی است، بنابراین هنگام خاموت گذاری باید به اصول و ضوابط لازم توجه شود.

2- آرماتورها نباید در دمای زیر ۵ درجه سانتی گراد خم شوند.

3- آرماتورهای خم شده نباید باز و بسته شوند.

4- خم کردن مجدد میلگردها با استفاده از دستگاه مکانیکی و به شکل سرد صورت می گیرد.

5- میلگردها را باید با استفاده از قیچی مخصوص برش داد.

6- فاصله بین خاموت ها باید بیست سانتی متر باشد.

7- نباید از آرماتورهای آغشته به روغن، زنگ زده و یا آلوده استفاده کرد. قبل از اجرای پروژه باید آن ها را تمیز نمود.

8- در نصب آرماتوربندی باید به شرایط محیطی توجه شود.

9- قبل از بتن ریزی نباید آرماتوربندی که توسط مهندسین تائید شده را تغییر داد.

10- هنگام قالب گذاری باید فاصله بین میلگردها و دیواره قالب رعایت شود، زیرا عدم رعایت این فاصله منجر به تخریب پی خواهد شد.

11- از خم کردن آرماتورها به وسیله هوابرش باید خودداری شود.

12- از باز و بسته کردن خم ها برای شکل دادن مجدد آن ها باید خودداری نمود.

13- ضخامت بتن پوششی نباید نسبت به قطر آرماتورها کمتر باشد.

14- آرماتورهایی که برای سازه های بتن مسلح مورد استفاده قرار می گیرند باید بر اساس نقشه تهیه شوند.

15- در صورت توافق دستگاه نظارت، رعایت ضخامت پوشش برای آرماتورهایی که در کف و سقف قرار می گیرند و در معرض تعرق نیستند الزامی نیست.

16- فاصله بین میلگردهای موازی نباید کمتر از ۲.۵ سانتی متر از طرفین باشد.

17- بیشتر از نصف آرماتورها در قطعاتی که تحت خمش و فشار قرار دارند نباید در یک مقطع وصله شوند.

18- فاصله هر وصله با وصله مجاور باید ۴۰ برابر قطر آرماتور باشد.